Η Εφημερίδα των Συντακτών / Αυτεί, μια ανύπαρκτη λέξη και αυτοί που αναζητούν ταυτότητα. Στελίνα Μαργαριτίδου
«Οι νέοι παρουσιάζουν μια αιφνίδια μεταβολή της συμπεριφοράς τους και αυτοκτονούν. Ολα μοιάζουν με το ξέσπασμα μιας επιδημίας. Τι ακριβώς συμβαίνει; Ενας πατέρας σκοτώνει και τεμαχίζει τον μαιευτήρα που έφερε στον κόσμο τον γιο του. Εκείνος τον εγκαταλείπει. Πού βρίσκεται η μητέρα; Τι έχει συμβεί πραγματικά;»
Οι ιστορίες του Δημήτρη Καρακάση ανεβαίνουν στο θεατρικό σανίδι. Και απασχολούν το κοινό της Θεσσαλονίκης. Κανείς δεν ξέρει με σιγουριά εάν ο επαγγελματίας ψυχίατρος αφήνει πάνω στα θεατρικά του το αποτύπωμα των συνεδριών του… Ο ίδιος όμως λέει: «Τη θεατρική γραφή την αντιμετωπίζω σαν μια εντελώς ξεχωριστή δουλειά. Εχει τους δικούς της στόχους και τις δικές της τεχνικές. Ωστόσο, όπως διαπιστώνω από τα σχόλια των θεατών, το έργο έχει αρκετά στοιχεία που μαρτυρούν την ιδιότητα του ψυχιάτρου».
«Αυτεί μέσα του»
Πριν από πέντε περίπου χρόνια, ο Δημήτρης Καρακάσης άφησε ένα αντίγραφο του έργου του στα γραφεία του ΚΘΒΕ όπως και σε κάποια ιδιωτικά θέατρα της πόλης. Τελικά το πρώτο του θεατρικό «Αυτεί μέσα του» εντάχθηκε στη δράση «Πρώτη Γραφή», με την οποία το Κρατικό Θέατρο παρουσίαζε στο κοινό της πόλης νέους συγγραφείς.
«Στο πρώτο μου θεατρικό έργο, οι πράξεις του ήρωα επηρεάζονται από ένα συμβάν, πράγμα ή πρόσωπο του παρελθόντος. Κάτι που κατά κάποιον τρόπο ο ήρωας κουβαλάει μέσα του. Το αν θα είναι “αυτή” δηλαδή η μητέρα του, «αυτοί», δηλαδή όσοι σχολίαζαν την οικογένειά του, ή «αυτί» (αν δεν διαβάσει κανείς το κείμενο, δεν εξηγείται), το άφησα να αιωρείται στον τίτλο με μια λέξη που δεν υπάρχει… αυτεί», εξηγεί.
«Μετά τη Θήβα»
Το 2019 ανέβηκε στη Θεσσαλονίκη το δεύτερο θεατρικό του έργο «Μετά τη Θήβα». Το έργο εντυπωσίασε κυρίως επειδή, όπως γράφτηκε, «σπάνια παρουσιάζεται σε θεατρική σκηνή της Θεσσαλονίκης ένα ψυχολογικό θρίλερ». Το γεγονός ότι ο θεατρικός συγγραφέας είναι ψυχίατρος δεν περνά απαρατήρητο, ούτε από τους κριτικούς ούτε από τους θεατές.
Μυστήριο, αίμα, σαρκασμός, ακραίες ψυχολογικές διακυμάνσεις και ένα μεγάλο ερώτημα που θέτει ο θεατρικός συγγραφέας μάλλον με την ιδιότητα του ψυχίατρου.
- Οι ήρωές σας αναζητούν την ταυτότητά τους. Το ίδιο κάνουμε κι εμείς; Κι αν κάποιος δεν βρει την ταυτότητά του ή εάν «πάρει» την ταυτότητα ενός άλλου; Ή, ακόμη, εάν χάσει, εάν του κλέψουν την ταυτότητά του; Τότε τι μπορεί να κάνει; Πηγαίνει σε ένα… Τμήμα να βγάλει άλλη; Πηγαίνει σε έναν ειδικό να κάνει συνεδρία; Προσεύχεται; Ή… σκοτώνει;
ΑΠ.: Ναι και εμείς το ίδιο κάνουμε. Εγώ, προσωπικά, ελπίζω ότι την έχω βρει. Εύχομαι να ισχύει το ίδιο και για όσους μας διαβάζουν. Αν κάποιος δεν βρει την ταυτότητά του, οφείλει να ψάξει μέσα του, αλλά και να δει πως οι πτυχές του εαυτού του αντανακλώνται στον εξωτερικό κόσμο. Η τέχνη και η φιλοσοφία μπορούν να τον βοηθήσουν. Αν χάσει την ταυτότητά του, μπορεί να τον βοηθήσει και ένας ψυχοθεραπευτής. Αν του την κλέψουν, καλά θα κάνει να επικοινωνήσει μαζί μου, προκειμένου να γράψουμε ένα ενδιαφέρον θεατρικό έργο. Πέρα από την πλάκα, η προσευχή μπορεί να βοηθήσει. Αυτή η βοήθεια δεν εξαρτάται από την επαφή με μια ανώτερη ύπαρξη. Η προσευχή από μόνη της είναι ένα μονοπάτι αυτογνωσίας. Ο φόνος καλύτερα να γίνει στο θεατρικό σανίδι…
- Τι σημαίνει για εσάς διαταραχή; Πώς την ορίζετε; Πώς αυτού του είδους η… διαφορετικότητα περνά στην τέχνη σας;
ΑΠ.: Η διαταραχή αφορά μια κατάσταση, η οποία έχει διαταραχθεί. Συνεπώς αν θελήσουμε να ορίσουμε μια διαταραχή, θα πρέπει να ορίσουμε και ποια είναι η κατάσταση χωρίς ή πριν τη διαταραχή. Καλά κάνατε και χρησιμοποιήσατε τον όρο «διαφορετικότητα», καθώς η διαταραγμένη κατάσταση είναι σίγουρα διαφορετική από την κατάσταση χωρίς ή πριν τη διαταραχή. Θα σας εκπλήξω λέγοντας ότι δεν με ενδιαφέρει καθόλου η διαφορετικότητα, όπως και οποιαδήποτε άλλη έννοια, όταν ασχολούμαι με την τέχνη. Στο θέατρο, το μόνο που θέλω είναι να πω μια πρωτότυπη ιστορία που θα προκαλέσει αγωνία, γέλιο και συγκίνηση. Σε καμιά περίπτωση δεν θέλω να «κλέψω» το ενδιαφέρον του θεατή μέσω της διαφορετικότητας. Αν η διαταραχή, σε οποιαδήποτε μορφή, «περνάει» στο έργο μου, αυτό γίνεται μάλλον υποσυνείδητα.
- Γιατί μας κινούν πάντα το ενδιαφέρον στην τέχνη, οι διαταραγμένοι χαρακτήρες, ενώ στην καθημερινή μας ζωή τους αποφεύγουμε και τους βάζουμε στο περιθώριο;
ΑΠ.: Αν είμαστε κομπλεξικοί, παρατηρώντας τους διαταραγμένους χαρακτήρες νιώθουμε καλύτερα με τον εαυτό μας, γιατί σκεφτόμαστε ότι αυτός είναι σχετικά φυσιολογικός. Αν έχουμε απωθημένα, μέσα από αυτούς τους χαρακτήρες συμμετέχουμε σε καταστάσεις, τις οποίες φαντασιωνόμαστε, αλλά φοβόμαστε να βιώσουμε στην πραγματική ζωή. Αν είμαστε συντηρητικοί, χαιρόμαστε που βρίσκουμε την ευκαιρία να ρίξουμε μια κλεφτή ματιά στο «περιθώριο» που συνήθως κατακρίνουμε. Αν είμαστε «προοδευτικοί», χαιρόμαστε που το «περιθώριο» έρχεται στο προσκήνιο και οι «συντηρητικοί» ηττώνται. Αν δεν έχουμε κανένα από τα παραπάνω βίτσια, θα μας κινήσει το ενδιαφέρον το έργο τέχνης, ασχέτως διαταραχής.
