Η καθοριστική παθολογία αυτών των διαταραχών αφορά την υφιστάμενη εσωτερική συναισθηματική κατάσταση του ατόμου και όχι τη συγκίνηση, που αποτελεί την εξωτερική έκφραση του τρέχοντος συναισθηματικού περιεχομένου.
Προκύπτουν από την ένταση που δημιουργείται, όταν το άτομο βιώνει απ’τη μια μεριά τους πόθους και τις φιλοδοξίες του, και από την άλλη την πραγματικότητα.
Εμφανίζονται συχνότερα σε άτομα που δεν έχουν στενές διαπροσωπικές σχέσεις.
Το 50-75% των καταθλιπτικών ασθενών εμφανίζει διαταραχές από τις γνωσιακές λειτουργίες, φαινόμενο που αναφέρεται με τον όρο ‘καταθλιπτική ψευδοάνοια’.
Οι εκδηλώσεις των καταθλιπτικών διαταραχών συχνά διαφεύγουν, επειδή εκλαμβάνονται ως κατανοήσιμες αντιδράσεις στο στρες, ως ενδείξεις αδύναμης θέλησης, ή απλώς ως συνειδητή προσπάθεια να αποσπαστεί κάποιο δευτερογενές όφελος.
Μπορεί να εκδηλωθούν με άτυπα χαρακτηριστικά, όπως μη απαντητικότητα της διάθεσης, αυξημένη όρεξη και υπερυπνία.
Η δυσκολία της αναγνώρισής τους στην τρίτη ηλικία ενδέχεται να οφείλεται στο γεγονός ότι παρουσιάζεται με σωματικά ενοχλήματα συχνότερα απ’ότι σε νεότερες ηλικιακές ομάδες αρρώστων.
Στο 10-20% οι ασθενείς εμφανίζουν μόνο μανιακά επεισόδια.
Η εξηρμένη διάθεση είναι ευφορική και συχνά μεταδοτική.
Συχνά ο μανιακός ασθενής εμφανίζει αλλαγή της κυριαρχούσας διάθεσης, από την ευφορία που κυριαρχεί στην πρώτη φάση του μανιακού επεισοδίου, σε ευερεθιστότητα που επικρατεί αργότερα.
Άτομα που δε γνωρίζουν τον ασθενή μπορεί να μην αντιληφθούν την ευφορική διάθεσή του ως κάτι το αφύσικο.
Οι μανιακοί ασθενείς πίνουν συχνά αλκοόλ σε μεγάλες ποσότητες, ίσως σε μια προσπάθεια αυτοφαρμακοθεραπείας.
Ένα συχνό σφάλμα είναι να διαγιγνώσκεται η μανία στους εφήβους ως αντικοινωνική διαταραχή προσωπικότητας.
1. ΔΥΣΘΥΜΙΚΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ
Χαρακτηρίζεται από χρόνια, μη επεισοδιακή ύπαρξη καταθλιπτικών συμπτωμάτων.
Η βαρύτητα των συμπτωμάτων είναι μικρότερη από τη βαρύτητα εκείνων της καταθλιπτικής διαταραχής.
Συχνά συνυπάρχει με μείζονα καταθλιπτική διαταραχή, αγχώδεις διαταραχές (ιδιαίτερα διαταραχή πανικού), με κατάχρηση κάποιας ουσίας και με μεταιχμιακή διαταραχή προσωπικότητας.
Ο πεσιμισμός μπορεί να στραφεί προς τα έξω και ο ασθενής να καταλογίζει τα πάντα στους άλλους.
Παρέρχεται μια δεκαετία πριν αναζητήσουν ψυχιατρική βοήθεια, επειδή ίσως θεωρούν τη διαταραχή ως μέρος της ζωής τους.
Οι ασθενείς είναι συχνά σκεπτικοί και σαρκαστικοί, ενώ μπορεί ακόμα να είναι αμυντικοί απέναντι στις θεραπευτικές παρεμβάσεις.
2. ΚΥΚΛΟΘΥΜΙΚΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ
Το 30% των ασθενών έχει θετικό οικογενειακό ιστορικό διπολικής διαταραχής.
Οι κύκλοι τείνουν να είναι πολύ βραχύτεροι απ’ότι στη διπολική διαταραχή.
Μερικές φορές τα συμπτώματα μπορεί να είναι εξίσου σοβαρά με εκείνα της διπολικής διαταραχής.
Στο 1/3 των ασθενών εμφανίζεται κάποια μείζων διαταραχή της διάθεσης, όπως είναι η καταθλιπτική και η διπολική διαταραχή.
Οι ασθενείς είναι ιδιαίτερα επιρρεπείς στην εμφάνιση υπομανίας μετά από χρήση αντικαταθλιπτικών.
3. ΥΠΟΤΡΟΠΙΑΖΟΥΣΑ ΒΡΑΧΕΙΑ ΚΑΤΑΘΛΙΠΤΙΚΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ
Η ζωή των ασθενών μπορεί να φαίνεται πιο διαταραγμένη ή χαοτική από ότι στους πάσχοντες από μείζονα καταθλιπτική διαταραχή.
4. ΠΡΟΕΜΜΗΝΟΡΥΣΙΑΚΗ ΔΥΣΦΟΡΙΚΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ
Σε προκαταρκτικές μελέτες έχει αναφερθεί ότι η χορήγηση φαρμακευτικών σκευασμάτων, όπως η προγεστερόνη, η φλουοξετίνη και η αλπραζολάμη, είναι αποτελεσματική.