Η Γνωστική Αναλυτική Ψυχοθεραπεία είναι μια βραχεία, ατομική ψυχοθεραπεία που εστιάζει την προσοχή της στον τρόπο που δημιουργήθηκαν και διαιωνίστηκαν ρόλοι και συμπεριφορές που κατ’αρχάς ήταν προσαρμοστικές για το άτομο, αλλά στη συνέχεια έγιναν αναποτελεσματικές και δυσλειτουργικές, με αποτέλεσμα να προκαλούν έντονη δυσφορία και ποικίλα σωματικά και ψυχολογικά συμπτώματα, για τα οποία το άτομο ζητάει βοήθεια.
Όντας μια κατ’ εξοχή σχεσιακή ψυχοθεραπεία δίνει έμφαση στην θεραπευτική σχέση, εστιάζοντας στην επισήμανση των αμοιβαίων ρόλων που ενεργοποιούνται από τον θεραπευόμενο μέσα σε αυτήν και στην από κοινού εξεύρεση των «εξόδων» από τις προβληματικές συμπεριφορές που εγκλωβίζουν το άτομο.
Η χρήση εργαλείων είναι βασικό συστατικό της Γνωστικής Αναλυτικής Ψυχοθεραπείας. Πιο σημαντικά από αυτά είναι η γραπτή και η διαγραμματική αναδιαμόρφωση. Με τη δημιουργία των εργαλείων αυτών ολοκληρώνεται η πρώτη φάση της θεραπείας. Στόχος της γραπτής αναδιαμόρφωσης είναι η περιγραφή με σαφήνεια των δυσλειτουργικών συμπεριφορών του ατόμου, όπως αυτές αποτυπώνονται υπό την μορφή παγίδων, διλημμάτων και εμπλοκών. Το διάγραμμα αποτελεί έναν παραστατικό τρόπο απεικόνισης όσων αναγράφηκαν στη γραπτή αναδιαμόρφωση και δίνει τόσο στον θεραπευτή όσο και στον θεραπευόμενο τη δυνατότητα να ανατρέξουν σε αυτά στη διάρκεια των συνεδριών.
